اشکالات فیلم مجیدی مجیدی از زبان یک پژوهشگر تاریخ اسلام

یکی از محققان و پژوهشگران دینی درباره فیلم محمد(ص) اعتقاد دارد این فیلم پیام روشن و خاصی را القا نمی‌کند و جذابیت و تاثیرگذاری آن برای اهل سنت و غیرمسلمان‌ها در شکل و فرم ساخت است نه مضمون و محتوای آن.

حجت‌السلام مسعود ادیب (محقق و پژوهشگر تاریخ اسلام) درباره فیلم محمد(ص)  گفت: این  فیلم از داشتن دیالوگ‌های قوی و تاثیرگذار بی‌بهره است.

او ادامه می‌دهد: پژوهش‌های تاریخی نیز در حداقل بدیهیات است البته ما از فیلم سینمایی توقع یک پژوهش تاریخی نداریم اما فیلم می‌توانست با تکیه بیشتر بر واقعیاتی که در روایات و قرآن آمده؛ ساخته شود.

وی در توضیح این گفته‌اش به شخصیت ابولهب اشاره کرده و می‌گوید: این شخصیت از دو منظر با آن‌چه که درباره‌اش نقل شده؛ مغایر است. آن‌گونه که در روایت آمده عموی نفرین شده پیامبر دارای چهره‌ای سفید و با موهایی سرخ رنگ بوده در صورتی‌که آن‌چه در فیلم نشان داده می‌شود کاملا با این مشخصه تمایز دارد و فردی سیه چهره و با موهایی سیاه است.

ادیب ادامه می‌دهد: از سویی دیگر ابولهب تا قبل از مبعوث شدن پیامبر هیچ بغض و کینه‌ای نسبت به او نداشته و حتی زمانی که کنیزش خبر فارغ شدن آمنه را می‌دهد او را به دلیل مژده‌ای که داده؛ آزاد می‌کند و می‌گوید تو آزادی. همچنین در روایت از شیر ندادن به پیامبر مطلبی وجود ندارد.

این محقق و تاریخ‌شناس اسلام درباره شخصیت ابوطالب که فیلم از زبان او روایت می‌شود نیز می‌گوید: درباره مسلمان شدن و نشدن ابوطالب بین شیعه و سنی اختلاف نظر وجود دارد. اهل شیعه بر این اعتقاد هستند که ابوطالب خداپرست بوده و مسلمان از دنیا رفته است. اما اهل سنت بر این اتفاق نظرند که او تا پایان عمر به اسلام نگرویده.

وی در این‌باره که براساس آن‌چه در فیلم نشان داده می‌شود پیامبر بیماران را شفا می‌داده و حلیمه را از بستر مرگ نجات می‌دهد اما از شفای مادر خود ناتوان است؛ می‌گوید: در هیچ سند تاریخی و روایتی به این نکته که پیامبر دایه خود را شفا داده و از چنین توانایی برخوردار بوده؛ اشاره‌ای نشده است.

وی ادامه می‌دهد: علی‌رغم اینکه مطالب زیای درباره این سن پیامبر وجود دارد و بسیاری از این‌ها نیز ضدونقیض هستند اما این اطلاعات در فیلم به‌کار گرفته نشده و مجیدی در فیلم بیشتر عواطف واحساسات خود نسبت به پیامبر را به تصویر کشیده است.

ادیب درباره تاثیرگذاری این فیلم می‌گوید: فیلم مجیدی نتوانسته نسبت بر فیلم مصطفی عقاد که سال‌ها پیش با امکانات بسیار کم‌تر ساخته شده؛ برتری داشته باشد. انصافا فیلم عقاد تاثیرگذارتر است و فیلم مجیدی نتوانسته جای آن را بگیرد.

وی با اشاره به خنثی بودن فیلم تصریح می‌کند: فیلم مجیدی برای اهل سنت گزندگی ندارد که کسی را عصبانی کند اما چیزی هم برای جذب کردن ندارد.

این محقق با انتقاد از میزان تمرکزی که فیلم روی یهود دارد؛ می‌گوید: این هجمه از حضور و مخالفت یهودیان نسبت به رسول خدا(ص) در تاریخ وجود ندارد و نشان دادن آن در این اندازه ضرورتی نداشت.

او با تاکید چندباره که از مجیدی برای ساختن چنین فیلمی توقعی بیشتر می‌رفت؛ گفت: بنده با تماشای فیلم‌های رنگ خدا و بچه‌های آسمان انتظار داشتم با فیلم قوی‌تر، مستحکم‌تر و تاثیرگذارتری روبرو شوم که این خواسته باد دیدن فیلم تامین نشد.

او در پاسخ به این سئوال که شما به عنوان یک محقق و پژوهشگر اسلام حرف فیلم را چه دیدید؟ می‌گوید: فیلم اتفاقی را رقم نزد و پیام روشن و خاصی را القا نکرد. این درست که از مجیدی توقع تحقیق تاریخی نداریم اما به نظر من فیلم حتی در ایجاد احساس و انقلاب در مخاطب مسلمان عاجز است و این را باید از نکات ضعف فیلم مجیدی بدانیم.

ادیب درباره ارتباط فیلم با سنی‌ها و غیرمسلمان‌ها و تاثیر روی آن‌‌ها این اعتقاد را دارد که آن‌ها جذب توانایی‌های فیلم از قبیل جلوه‌های ویژه، فیلمبرداری و فضاسازی می‌شوند نه مضمون و محتوای آن.

او در پایان با تاکید بر این مطلب که اگر قرار است قسمت‌های 2 و 3 زندگی پیامبر ساخته شود مطمئنا باید بسیار قوی‌تر از این عمل شود؛ گفت: فیلم محمد (ص) فیلم توان‌مند و قوی است اما رسالت بلندی برای آن تعریف نشده یا اگر تعریف شده کارگردان از عهده نشان دادن آن برنیامده است.