نقد و بررسی فیلم ایرانی 1

نقد و بررسی فیلم من دیه‌گو مارادونا هستم

خلاصه داستان :

یک داستان نویس به نام فرهاد ( سعید آقاخانی ) پس از اینکه قصه فرد دیگری ( صابر اَبَر ) را به سرقت می برد، با تهدید وی برای خودکشی مواجه می شود. حال فرهاد قصد دارد تا داستان زندگی اطرافیانش را نوشته و تحویل این نویسنده بدهد تا به نوعی جلوی خودکشی او را گرفته باشد اما...

کارگردان :                                                                                                                          

بهرام توکلی : متولد 1355 در شهر تهران می باشد و فارغ التحصیل از دانشگاه تربیت مدرس است. توکلی فعالیت خود را با ساخت فیلم کوتاه آغاز کرد و پس از ساخت چند اثر کوتاه موفق، نخستین فیلم نیمه بلند خود به نام « عقل سرخ » را کارگردانی کرد و پس از آن فیلم « پابرهنه در بهشت » را با حضور بازیگران مطرحی از جمله امین تارخ ساخت. آخرین فیلم توکلی « بیگانه » نام داشت که به موفقیتی در گیشه دست پیدا نکرد.

درباره فیلم « من دیگو مارادونا هستم » :

« من دیگو مارادونا هستم » اثری کمدی است که برخلاف رویه ساخت آثار کمدی در کشورمان، خودش را درگیر تیپ و لودگی نمی کند و پایبند به قوانینی است که مورد علاقه فیلمسازش می باشد. بهرام توکلی که یکی از علاقه مندان به دنیای تئاتر است و نشان داده فیلمسازی نیست که به هر قیمت فیلم بسازد، در ساخته قبلی اش به نام « بیگانه » بّصورت مستقیم به سراغ اقتباس از اثر تنسی ویلیامز رفت اما نتوانست مخاطب ایرانی را به واسطه این اقتباس سنگین، به سینما بکشاند و « بیگانه » در گیشه با شکست مواجه شد.

پس از شکست « بیگانه » در گیشه، حال توکلی در ساخت « من دیگو مارادونا هستم » سخت گیری کمتری از خود نشان داده و اینبار سوژه ای کمدی را برای فیلم جدیدش انتخاب کرده که در آن می توان ردپای علاقه او به تئاتر را جستجو کرد که با مفاهیم " آبزورد " ادغام شده اند.

در دنیای « من دیگو مارادونا هستم » توکلی شخصیت های متعددی را در داستان قرار داده که قرار است هرکدام نماینده ای از افراد اجتماع امروز ایران باشد. در فیلم ما با شخصیت های روان پریشی مواجه هستیم که هرکدام به دلیلی به مر جنون رسیده اند و هرگز تاب تحمل سخنان یکدیگر را ندارند. معنای جامعه سالم و افراد محترم در « من دیگو مارادونا هستم » بطور کامل رنگ باخته و یافتن افرادی که بتوانند در شرایط امروز جامعه رفتاری متعادل از خود بروز دهند، به سخت ترین کار برای شخصیت های فیلمِ تازه توکلی تبدیل شده است. ما در فیلم با فردی مواجه هستیم که روشنفکرانه، تنها به اظهارنظر می پردازد و در عین حال هیچ فعالیت فیزیکی برای رسیدن به خواسته هایش انجام نمی دهد. در کنار او، فرد دیگری را می توان یافت که رفتاری پرخاشگرانه از خود بروز می دهد و بابت هر اتفاق پیش پا افتاده ای جنجال می آفریند! توکلی به خوبی توانسته در « من دیگو مارادونا » پرتره ای از جامعه کنونی ایران که در آن سقوط اخلاقی به شکل نگران کننده ای در حال افزایش است را در قالب موقعیت های کمیک به تصویر بکشد.

از جمله ویژگی های مثبت کارگردانی بهرام توکلی، فاصله گرفتن وی از دنیای اغلب خاص پسندش بوده است. برخلاف آثار قبلی کارگردان، اینجا شخصیت های مختلفی حضور دارند که به نظر می رسند کارگردان به عمد قصد داشته آنان را به هجویه ای علیه خودشان مبدل سازد. به عنوان مثال جمشید هاشم پور در این فیلم ایفاگر نقش پدری است که کارش، نشستن پای برنامه های لوس و خوردن ذرت است؛ اتفاقی که به نظر می رسد شاید انتخاب آخر جمشید هاشم پور برای انجام دادن باشد! توکلی با به هجو کشیدن این شخصیت ها و همچنین خلق لحظات کمدی هوشمندانه از دل داستان عجیب و ویرانش، موفق به خلق اثری شده که تازگی دارد و بر روی پرده سینما آزار دهنده نیست و می توان نام کمدی را بر آن نهاد.

اما هنر توکلی و در واقع مُهر حضور او در فیلم را می توان در دکوپاژ و میزانسن های فیلم جستجو کرد. جایی که توکلی سکانس های شلوغ و پر سر و صدا را با اهمیت دادن به جزئیات صحنه و موقعیت، به تصویر کشیده و وسواس او در چینش جزئیات تحسین برانگیز است. در فیلمِ بهرام توکلی، شخصیت های پر تعداد داستان در سکانس های شلوغ به حال خود رها نشده اند و برای کوچکترین حرکات آنان فکر و برنامه انجام گرفته است. « من دیگو مارادونا هستم » از حیث پرداخت به جزئیات صحنه، یکی از بهترین فیلمهای سالهای اخیر به شمار می رود.

با اینحال « من دیگو مارادونا هستم » دارای ایراداتی نیز هست که باعث می شود اثر گاها قدرت تاثیرگذاری اش کاهش یابد. از جمله مهمترین این ایرادات را می توان وجود راوی در داستان دانست. اینکه فیلم بخواهد بخشی از داستان یا آنچه که فکر می کند باید مخاطبش بداند را از طریق راوی به گوش تماشاگرش برساند قابل درک است، اما در « من دیگو مارادونا هستم » تعداد دفعات و دقایق توضیحات راوی بیش از اندازه زیاد است که اجازه کنجکاوی تماشاگر در بررسی مسائل رخ داده در فیلم را از وی سلب می کند. شاید اگر بررسی اتفاقات فیلم برعهده تماشاگر قرار می گرفت، نتیجه بهتری حاصل می شد

« من دیگو مارادونا هستم » در بخش بازیگری نمره کاملی می گیرد. توکلی به خوبی موفق شده از بازیگرانش در ساخت این کمدی دیوانه وار که در آن هیچ آدم سالمی پیدا نمی شود، بازی های فوق العاده ای بگیرد. بهترین بازیگر فیلم هومن سیدی است که در نقش یک مرد پرخاشگر، بازی بسیار خوبی از خود به نمایش گذاشته است. اما صابر اَبَر در نقش فانتزی اش چندان درخشان نیست و البته ایراد به غلظت پرداخت فانتزی وار شخصیت او نیز باز می گردد

« من دیگو مارادونا هستم » در مجموع فیلم بهرام توکلی است. فیلمسازی که دنیای ابزوردش را به خوبی در قالب چند داستان مختلف در « من دیگو مارادونا هستم » به تصویر کشیده است. داستانی که در انتها به عمد، بطور کاملا حماقت آمیزی به پایان می رسد تا حُسن ختامی باشد برای دنیای دیوانگان فیلم که در آن قدرت تشخیص عاقل از نادان سخت ترین کار ممکن است! « من دیگو مارادونا هستم » قطعا تا به امروز بهترین فیلم بهرام توکلی بوده است.